KONU: GÖCEK KOYLARININ KORUMA ALTINA ALINMASI
16 MART 2022
Göcek Koyları etkin bir koruma modeliyle yönetilecek
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, Göcek Körfezi’nde su kalitesinin bozulmaması, denizaltı biyoçeşitliliğinde azalma yaşanmaması, oksijen ve besin kaynağı olması sebebiyle denizlerin ormanları olarak tanımlanan deniz çayırlarının korunması, tekne ve yatlarda biriktirilen evsel atıkların denizlere boşaltılmaması ve kıyıdaki ağaçların zarar görmemesi için 6 etaplık bir proje başlattı. Projelerin hayata geçirilmesiyle Göcek Koylarında tekne ve yatlar denize gelişigüzel çapa atılarak deniz çayırları tahrip edilemeyecek, halatlarla ağaçlara bağlanamayacak; koylar, denizler ve deniz canlılarının yaşam alanları kirletilemeyecek. Bakanlık projenin ilk adımını atarak “Fethiye Göcek Özel Çevre Koruma Bölgesi Göcek Körfezi Mapa, Şamandıra ve Çevre Koruma Projesi”nin ilk etabının ihalesini gerçekleştirdi.
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü; binlerce yıllık tarihsel zenginliği ve mavi yeşil doğasıyla Doğu Akdeniz’de çok önemli konuma sahip olan, deniz turizminde en çok tercih edilen rotaların başında gelen, yerli ve yabancı tekne ile yatların en çok ziyaret ettiği koylar arasında bulunan Fethiye Göcek Koylarını koruma altına almak için harekete geçti.
Fethiye Göcek Koylarının korunması için Mapa, Şamandıra ve Çevre Koruma Projesi hazırlandı
Özellikle pandemi döneminde yoğunluğu daha da artan; kontrolsüz kullanımlar sebebiyle su kalitesinin bozulmaması, denizaltı biyoçeşitliliğin azalmaması, en büyük karbon yutak alanlarından olan ve oksijen-besin kaynağı olması sebebiyle denizlerin ormanları olarak tanımlanan deniz çayırlarının zarar görmemesi için Bakanlık tarafından “Fethiye Göcek Özel Çevre Koruma Bölgesi Göcek Körfezi Mapa, Şamandıra ve Çevre Koruma Projesi” hazırlandı.
Projeyle; tekne ve yatların gelişigüzel demir ve çapa atarak deniz canlılarının beslenme, barınma ve üreme bölgeleri olan ve IUCN kriterlerine göre nesli kritik derecede tehlike altında bulunan deniz çayırlarına zarar vermesinin, koylardaki ağaçlara bağlanan tekne halatlarının yeşil bitki örtüsünü tahrip etmesinin, yatların atık boşaltımı yaparak koyları kirletmesinin ve sualtı ekolojisinin yok olmasının önüne geçilecek.
Akıllı şamandıra sistemiyle 7/24 izleme yapılacak, gelişigüzel demir atılamayacak
Tekne ve yatların denize demir ve çapa atmalarına engel olmak amacıyla; tekne ve yat kapasitesi dikkate alınarak koy toprağına yeterli sayıda mapalar yerleştirilecek, deniz tabanına tonozlar konulacak, şamandıralar bu tonozlara bağlanacak ve teknelerin kıyılarda yer alan ağaçlara halat bağlamalarına izin verilmeyecek.
Akıllı şamandıra sistemi sayesinde denizde anlık klorofil değerleri, oksijen oranı, bulanıklık ve su kalitesi 7/24 izlenecek. Şamandıraların bağlı olacağı yapay resif özellikli tonozlar ise gözenekli yapıları sayesinde aynı zamanda deniz canlılarının beslendiği, barındığı yuvalar ve yumurtlama alanları olacak.
Atık alım tekneleri çoğalacak
Proje kapsamında atık alım teknelerinin sayı ve kapasiteleri artırılacak. 400 tonluk ana atık gemisi ve ona eşlik eden 3 adet 20 tonluk atık alım teknesi işletilecek. Atık alım teknelerindeki kapasitelerin artırılması ile birlikte atıkların alınması daha hızlı sağlanacak. Bu sayede tekne sahiplerinin konakladıkları noktadaki atık alım bekleme süreleri daha da kısalacak. Takip sistemi sayesinde denizlere atık bırakılmasının da önüne geçilecek.
Mobil uygulama tüm ihtiyaçlara cevap verecek
Bölgeye giren tekne sahiplerine büyük kolaylık sağlayacak bir mobil uygulama hazırlanacak ve uygulama akıllı telefonlara ücretsiz olarak indirilebilecek.
6 modülden oluşacak uygulamanın akıllı şamandıra sistemi destekli “VIP transfer modülü” ile kullanıcılar, havalimanından teknelerin bulunduğu noktaya kadar hızlı ve konforlu şekilde ulaşacak.
“Şamandıra bul modülü” ile kullanıcılar, bölgedeki tüm şamandıralarda bulunan CPS cihazları ve her şamandıraya özel tanımlanan karekod sistemi sayesinde boş bağlama lokasyonlarını sistemdeki harita üzerinden koordinatlı olarak görebilecek. Kullanıcılar henüz kıyıdayken boş olan şamandıraların yerini GPS üzerinden tespit edecek ve seçtiği herhangi bir noktaya vakit kaybetmeden ulaşabilecek.
“Kumanya ve temiz su talep modülü” ile tekne sahipleri su ve kumanya için miktar ve zaman belirterek günlük taleplerde bulunabilecek. Tüm talepler GPS sistemi ile merkeze iletilecek. İhtiyaçlar teknelere en yakın noktalardan hızlıca karşılanacak.
“Acil durum yardım butonu” sayesinde kullanıcılar koylardaki yangın, kaza, arıza ve tüm acil müdahale gerektiren olayları merkeze haber verebilecek. Bildirilen acil müdahale noktaları yine GPS üzerinden anında tespit edilebilecek.
“İhbar modülü” ile koylardaki kirlilik, tekneler tarafından deşarj edilen atıklar, yasa dışı faaliyetler ve benzeri durumlar tek bir tuş sayesinde uydu ile irtibat kurularak ilgili makamlara ve resmî kurumlara iletilebilecek. Bildirilen noktaya gerekli müdahale ivedilikle yapılabilecek. Bu sayede koylardaki kaçak atık su deşarjlarının önüne geçilecek.
“Atığımı al modülü” ile tekneler varsa seyir kaynaklı atıkları yoksa koyda konakladıkları sürede oluşacak atıkları için atık alım talebi oluşturabilecek. Atık alım tekneleri, teknelerden alınan tüm atıkları sıfır emisyonlu ve yüzer bir atık kabul tesisi olarak tasarlanan Mavi-Kuş atık alım gemisine aktaracak.
Projenin hayata geçirilmesi ile her yıl izleme çalışması yapılarak deniz çayırlarının gelişimi, su kalitesi ve projenin bölgeye olan katkıları gözlemlenecek.
6 etabın ilki için düğmeye basıldı
Koylardaki tekne ve yat kapasitesini karşılayacak, konaklayanların birçok temel ihtiyacına cevap verecek ve doğa katliamının önüne geçerek eşsiz mirasın korunmasını sağlayacak projenin hayata geçirilmesi için ilk adım atıldı.
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü, proje kapsamında oluşturulan 6 etaptan ilk etabın ihalesini gerçekleştirdi. İnceburun, Osmanağa, Günlük ve Boynuzbükü koylarını içine alan 1. Etap ihalesi kapsamında tekne bağlama amaçlı 99 adet mapa ve 59 adet şamandıra sistemi kurulacak.
Toplam 19 koydan oluşan 6 etaptan geriye kalan 5 etabın ihaleleri de yıl içerisinde yapılarak Göcek Körfezi ekolojisi ve deniz ekosistemi korunacak ve yat turizmi sürdürülebilir hâle getirilecek.
Veriler kamuoyuna duyurulacak
Göcek Koylarında su kalitesi incelemesi, denizaltı biyoçeşitliliği takibi ve “Pocidonia oceanica” adı verilen deniz çayırlarının durumunun izlenmesi çalışmalarını periyodik olarak gerçekleştiren Bakanlık, proje öncesi ve sonrasına ait verileri kamuoyu ile paylaşacak. Paylaşılan veriler sayesinde projenin yararlılığı da ortaya konmuş olacak.